Overheid; financiële balans, marktwaarde, overheidssectoren

INHOUDSOPGAVE

1. Toelichting
2. Definities en verklaring van symbolen
3. Koppelingen naar relevante tabellen en artikelen
4. Bronnen en methoden
5. Meer informatie 

1. TOELICHTING

Deze tabel bevat gegevens over de balans van de overheid. Niet de volledige balans wordt getoond: de tabel is beperkt tot de financiële activa en passiva. Hiervan worden voor elke periode de begin- en eindstand en de mutaties weergegeven. De mutaties worden onderscheiden in financiële transacties en overige mutaties. Deze zijn een gevolg van afspraken tussen eenheden (transacties) of hebben een andere oorzaak, zoals herwaarderingen of herclassificaties (overige mutaties).

De gegevens in deze tabel zijn geconsolideerd. Dit wil zeggen dat onderlinge stromen worden geëlimineerd. Als gevolg daarvan tellen de activa en passiva van de subsectoren niet op tot de activa en passiva van de sector overheid. Leningen van bijvoorbeeld de Rijksoverheid aan de socialezekerheidsfondsen maken deel uit van de leningen van de Rijksoverheid. Voor de leningen van de sector overheid tellen ze niet mee. Het zijn immers leningen die de overheid heeft verstrekt aan de overheid.

De gebruikte begrippen sluiten aan bij de Nationale rekeningen. De Nationale rekeningen zijn gebaseerd op de internationale definities van het Europees Systeem van Rekeningen (ESR 2010). Er kunnen tijdelijke verschillen met de publicaties van de Nationale rekeningen optreden doordat de gepubliceerde cijfers van de overheidsrekeningen soms actueler zijn.

De financiële activa en passiva worden in deze tabel weergegeven tegen marktwaarde.

Gegevens beschikbaar vanaf:
Jaarcijfers vanaf 1995, kwartaalcijfers vanaf 1999.

Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel hebben voor de periode 1995-2022 de status definitief. De cijfers van 2023 en 2024 hebben de status voorlopig.

Wijzigingen per 10 april 2025:
Door een verkeerde verwerking van gegevens waren de eerste, voorlopige cijfers van de financiële balans van de overheid in 2024 niet juist berekend. Hierdoor zijn de overige schulden van de overheid neerwaarts bijgesteld.

Wijzigingen per 26 maart 2025:
Cijfers over het vierde kwartaal van 2024 en het jaar 2024 zijn beschikbaar.
Daarnaast zijn cijfers over de eerste drie kwartalen van 2024 geactualiseerd.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
De eerste cijfers van het meest recente kwartaal worden drie maanden na afloop van een kwartaal gepubliceerd. Vervolgens kunnen in september het eerste kwartaal, in december het tweede kwartaal en in maart de eerste drie kwartalen worden bijgesteld. De eerste jaarcijfers worden drie maanden na afloop van het verslagjaar gepubliceerd. Vervolgens worden de jaarcijfers twee maal bijgesteld: zes en achttien maanden na afloop van het verslagjaar. Hiernaast kunnen er tussentijdse actualisaties plaatsvinden om eind maart en eind september de meest actuele gegevens over de overheid aan de Europese Commissie te verstrekken. De gegevens over de kwartalen worden aangesloten op de bijgestelde jaarcijfers. De bijgestelde jaar- en kwartaalcijfers worden elk jaar eind juni gepubliceerd. Informatie over het revisiebeleid van Nationale rekeningen is te vinden onder paragraaf 3 'relevante artikelen'.

2. DEFINITIES EN VERKLARING VAN SYMBOLEN

Definitie:

Sector overheid
De overheid bestaat ten eerste uit eenheden die uitvoerende, wetgevende en rechterlijke bevoegdheden op nationaal of regionaal niveau hebben. Zij hebben daarmee de bevoegdheid belastingen en andere verplichte heffingen op te leggen en wetten vast te stellen die het gedrag van economische eenheden beïnvloeden. Het gaat hierbij in Nederland om het Rijk, gemeenten, provincies, waterschappen en dergelijke. Daarnaast worden die instellingen tot de overheid gerekend die gecontroleerd worden door de eerder genoemde eenheden, én daarbij niet voor de markt produceren. 
De sector overheid bestaat uit drie subsectoren: centrale overheid, lokale overheid en socialezekerheidsfondsen.

Voor een uitgebreide uitleg over de definitie van de sector overheid zie paragraaf 4. Bronnen en methoden.

Verklaring van symbolen:

niets (blanco)	: het cijfer kan op logische gronden niet voorkomen
. 		: het cijfer is onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim
* 		: voorlopige cijfers
** 		: nader voorlopige cijfers

3. KOPPELINGEN NAAR RELEVANTE TABELLEN EN ARTIKELEN

Kerncijfers over de overheidsfinanciën op kwartaalbasis zijn te vinden in de tabel Overheidsfinanciën; kerncijfers.
Detailgegevens over de overheidsschuld zijn te vinden te vinden in de tabel Overheidsschuld; schuldtitel, geldgever, waarderingsgrondslag, sectoren.

Het CBS publiceert naast macro-economische statistieken over de overheidsfinanciën ook gegevens volgens de eigen administratie van de overheid.

Relevante artikelen:
Informatie over het revisiebeleid en de publicatiestrategie van de overheidsrekeningen en Nationale rekeningen.

De bijstellingen van de revisie van de nationale rekeningen voor het verslagjaar 2021 zijn beschreven in de Revisiepublicatie nationale rekeningen.

Meer informatie is te vinden op de themapagina. Hier staat ook het nieuwsbericht dat het CBS heeft gepubliceerd bij de cijfers over het derde kwartaal van 2024 Overheid en politiek.

4. BRONNEN EN METHODEN

De onderzoeksmethode van deze tabel is te vinden in de onderzoeksbeschrijving Overheidsfinanciën, macro-economisch.

Voor een uitgebreide uitleg over de definitie van de sector overheid zie Lijst instellingen sector overheid.

5. MEER INFORMATIE

Infoservice

Copyright © Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen.
Verveelvoudiging is toegestaan, mits het CBS als bron wordt vermeld.